VCM_112023_LR

SUPPLY CHAIN MANAGEMENT

gaan. Voor elektronische producenten die hun lagekostenproductie willen herlokali seren, wordt verwacht dat ook de Filipijnen, Maleisië, Thailand en Indonesië op langere termijn hun graantje zullen meepikken. Het zal weliswaar tijd vragen om weg te trekken uit sourcingregio’s – en dan met name China – die intussen een uitgebreide en stevige infrastructuur hebben uitge bouwd. We mogen ook niet vergeten dat er met zo’n shift onvermijdelijk kosten gepaard zullen gaan. Maar verwacht wordt dat hoe meer bedrijven hun volumes zullen ver schuiven, hoe sneller de shift zal verlopen, gezien het cumulatieve effect (meer fabrie ken betekent meer jobs, wat meer redenen geeft om mensen te gaan opleiden, enzo voort). Bedrijven durven nu ook verder te kijken dan lagekostenlocaties, waarbij er capaciteit wordt opgebouwd in meer ontwikkelde lan den. Daarbij kan met name Europa rekenen op de belangstelling van meerdere elektro nicaproducenten. Dat is immers een stabiele regio om te ondernemen, met voldoende geschoolde mensen, lage barrières wat de interne handel betreft, een grote afzet markt voor elektronische producten en een stevige infrastructuur. In combinatie met de financiële stimuli hebben die factoren ervoor gezorgd dat er al heel wat Europese reshoring-projecten in de pijplijn zitten. Zo blijkt uit cijfers van Cushman & Wake field dat de opname van productieruimte in Europa in 2022 met 29% groeide, terwijl andere sectoren net minder industriële ruimte hebben aangekocht. Wanneer we inzoomen op de populair ste locaties voor reshoring bij Europese ondernemingen (zie figuur), zien we dat in West-Europa vooral Duitsland populair is. De laatste twee jaar zijn er al verschillende nieuwe productievestigingen voor chips in dat land aangekondigd. Ook Frankrijk, Spanje en het Verenigd Koninkrijk staan in de top tien.

FIGUUR Populairste sourcing- en reshoring-locaties voor Europese bedrijven

Rank

Country

% of respondents Rank

Country

% of respondents

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Poland Germany Turkey United Kingdom United States Vietnam France Romania Czech Republic India Chine Hungary Italy Mexico Spain

24.8% 23.3% 19.4% 12.4% 10.9% 10.1% 10.1%

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

Austria Belgium Bulgaria Netherlands Albania Slovakia Australia Bangladesh Croatia Egypt Greece Slovenia Switzerland Morocco Portugal

5.4% 4.7% 4.7% 4.7% 4.7% 3.9% 3.9% 3.1% 3.1% 2.3% 2.3% 2.3% 2.3% 2.3% 2.3%

8.5% 8.5% 7.8% 7.8% 7.0% 7.0% 6.2% 6.2%

10 11 12 13 14 15

investeringen, voldoende tijd, de nodige medewerkers ter plaatse en de juiste, onder steunende infrastructuur. In de whitepaper worden daarbij vier belangrijke elemen ten onderscheiden: de aanwezigheid van arbeidskrachten, capaciteitsproblemen, oog voor duurzaamheid en tot slot de geopoli tieke factoren, de incentives, de stabiliteit en de handelsvoorwaarden. Aanwezigheid van arbeidskrachten Of een locatie al dan niet aantrekkelijk is voor reshoring, wordt voor een groot deel bepaald door de aanwezigheid van de nodige arbeidskrachten en hun kennis en vaardigheden. Dat is ook vaak de domine rende factor als de gesprekken over resho ring of nearshoring van start gaan. “Zelfs in deze technologische tijden blijft de productie van consumentenelektronica een erg manuele activiteit waarbij veel assem blage met de hand wordt gedaan”, weet Johanna Hainz, global head of technology bij Maersk. “Zo hebben de grote fabrieken die smartphones produceren een heel leger aan handen nodig. Elektronicaproducten zijn er bovendien in heel veel verschillende vormen en maten en hun levenscyclus is vaak slechts kort, wat betekent dat de assemblagelijnen erg flexibel en aanpasbaar moeten zijn.”

In hun zoektocht naar competente arbeids krachten tegen competitieve lonen, komen bedrijven ook vaak in Centraal- en Oost-Eu ropa terecht. Hoewel de lonen ook in die regio gestaag stijgen, ligt het gemiddelde loon in Polen nog steeds 40% lager dan het gemiddelde in de EU en 70% lager dan een Duits loon. Die regio kent bovendien een lange geschiedenis in productie en enginee ring. Ook Hongarije is in dat opzicht interes sant. Momenteel is Polen weliswaar geïmpac teerd door de oorlog in Oekraïne, in de vorm van gebrekkige toegang tot brandstoffen, de humanitaire crisis en de indirecte resultaten van sancties. In de top tien van aantrekkelijke landen staan verder ook Roemenië en Tsje chië, met eveneens een gevestigde elektroni ca-industrie. Daarnaast wordt steeds vaker naar de Balti sche staten gekeken, aangezien zij geogra fisch dicht bij de Scandinavische markt lig gen. In Estland, Letland en Litouwen zit ook veel ervaring op het vlak van elektronica en de focus op exportmarkten is er hoog. Uitdagingen bij reshoring en nearshoring Hoewel de fabrikanten in de sector duidelijk hun supply chains aan het herbekijken zijn, wordt het een uitdaging om een en ander ook naar de praktijk te vertalen. Zoals al aan gehaald, vragen die veranderingen hoge

20

WWW.VALUECHAIN.BE