BL_112020_LR

DISTRIBUTIE

meer voldoende effectief is. De vaccins van Pfizer en Moderna, bijvoorbeeld, moe ten bij heel lage temperaturen worden opgeslagen en hebben in een gekoelde omgeving een houdbaarheid van slechts een zeer beperkt aantal dagen. Dat bete kent dat de klok heel hard begint te tikken zodra ze het koeltransport in gaan. Daarom schuift de IATA alvast een aan tal punten naar voren die die processing kunnen versnellen. Daarbij denken we aan snellere procedures voor ‘overflight’ en landingsvergunningen. Een goede onder steuning van de verkeersrechten voor ope raties die te maken hebben met het trans port van het vaccin is onontbeerlijk. Bij het transport van het vaccin zouden er ook geen beperkingen op het vlak van operationele uren mogen worden opgelegd. Verder zou het goed zijn om bij aankomst prioriteit te geven aan deze transporten. Door de grote logistieke uitdagingen over wegen landen als de VS zelfs om hun leger in te schakelen. Het is natuurlijk wel de vraag in welke mate een leger kan omgaan met de strenge temperatuurcondities die vereist zijn. Efficiënte koudeketen voorop Gezien het grote belang van gekoeld trans port en dito opslag, wordt nu al massaal geïnvesteerd in aangepaste koudeketens. Elk vaccin kan trouwens maar een erg geringe temperatuurschommeling aan. Dat maakt een betrouwbare monitoring nog belangrij ker, van de producent over de distributiecen tra naar de ziekenhuizen of de plaatsen waar het vaccin wordt toegediend. Vaak zal ook droogijs worden gebruikt tijdens het trans port. Daarom overwegen UPS en FedEx alle bei om hun eigen droogijs te gaan maken. Sommige vaccins vereisen zelfs diepvriesop slag tot min 80 graden Celsius, of zelfs min 180 graden Celsius met behulp van vloeibare stikstof. Dergelijke vaccins opslaan en distri bueren vormt uiteraard een enorme uitda ging. Aangezien er onzekerheid bestaat over

Daarnaast speelt ook de houdbaarheid bij hogere temperaturen een rol. We moeten er ook rekening mee houden of één enkele vac cinatie volstaat of er extra vaccinaties nodig zijn. Verder speelt de vereiste transportmo dus – land of lucht bijvoorbeeld – en het feit of een vaccin lokaal of centraal wordt gepro duceerd een rol bij de berekening van het kostenplaatje. Als we er de verschillende vaccins in ontwik keling even bijnemen, zal het dus een groot verschil maken of de vaccins van Pfizer (-80 graden Celsius), Moderna (-20 graden Celsius) of AstraZeneca (gekoeld) uit de bus komen. Bij die drie vaccins is na de oorspronkelijke vaccinatie nog een herhaalvaccin nodig, terwijl er bij Johnson & Johnson’s gekoelde vaccin maar één dosis nodig zou zijn. Boven dien kan laatstgenoemd vaccin drie maanden gekoeld worden bewaard, wat dat vaccin op logistiek vlak een stuk voordeliger maakt. Met alle onzekerheden in het achterhoofd, is het dus erg moeilijk al te bepalen wat de werkelijke logistieke kosten zullen zijn. Toch kunnen we nu al noteren dat voor farma ceutische producten de logistieke kosten tot zeven à acht procent van de ‘cost of goods sold’ kunnen oplopen. Kortom, het is onmogelijk de precieze logis tieke vereisten voor het wereldwijde netwerk voor coronavaccins te bepalen vooraleer die vaccins volledig veilig worden verklaard. Dat wil uiteraard niet zeggen dat logistieke dienstverleners zich niet al op verschil lende scenario’s kunnen voorbereiden. We onthouden vooral dat uiteenlopende factoren – vaak eigen aan het vaccin in kwestie – daarbij een rol zullen spe len. Als één ding zeker is, dan is het wel dat de uitdagingen op de verschillende genoemde fronten enorm zullen zijn. Tegelijk kunnen de logistieke partijen die in aanmerking komen om deze ketens op zich te nemen, de uitdagingen als een opportuniteit zien. TC

welke vaccins geautoriseerd zullen worden, is het enthousiasme om nu al te investeren in diepvriescapaciteit – die misschien niet nodig is – ook niet groot. Het meest logisch is om zulke vaccins cen traal op te slaan in zogenaamde diepvries boerderijen. Dat betekent wel dat die ver weg kunnen liggen van de gebieden waar ze het meest nodig zijn. Ondertussen bouwt UPS bijvoorbeeld diepvriesboerderijen in het Nederlandse Venlo en in Louisville (Ken tucky). Verder plant de logistiek dienst verlener bijkomende faciliteiten in het VK, Duitsland en Zuid-Amerika. De boerderijen in aanbouw bevatten elk 600 vriezers die elk 48.000 flesjes vaccin kunnen opslaan, vooraleer ze in droogijs worden verscheept. Die condities zijn weliswaar nodig voor de Moderna- en Pfizer-vaccins, maar niet voor veel andere, die voldoende hebben aan een gekoelde omgeving van twee à acht graden. Tegelijk investeert Pfizer bijvoorbeeld in containerboxen die met behulp van droogijs gedurende tien dagen een temperatuur van min 75 graden Celsius kunnen aanhouden. Die containerboxen zijn uitgerust met ther mische sensoren en maken gps-tracking mogelijk. Uiteraard zullen de uitdagingen om het vac cin in ontwikkelingslanden te distribueren nog van een compleet ander niveau zijn. Daar wordt het nog lastiger om de vaccins op de vereiste lage temperaturen te houden. Zo zijn diepvries- en koelfaciliteiten schaars in grote delen van Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Daarnaast kunnen ook onbetrouwbare elek triciteitsvoorzieningen de distributie van het coronavaccin in bepaalde gebieden parten spelen. Onzekerheid over logistieke kosten De achterliggende logistieke kosten voor de verdeling van de vaccins zullen van verschil lende factoren afhangen. Uiteraard maakt het een groot verschil of een vaccin diepge vroren of gekoeld moet worden bewaard.

45

B U S I N E S S L O G I S T I C S - N O V E M B E R 2 0 2 0