VCM Oktober_converted.pdf OK

PLANNING

overtreft (underage) en in het geval van een voorraad die de vraag overstijgt (overage).

maar beter rendeert dan het bestaande algoritme met een manuele inbreng op basis van de psychologische kosten achteraf.” ‘Endowment’ effect Maar hoe pak je dat praktisch aan? “Planners ‘overrulen’ op termijn duizenden beslissingen. Uit dat gemiddelde leid je gemiddelde aanpassingen af, en die voeg je aan het algo ritme toe”, stelt Joan Stip. “De planner schat de gevolgen van underage tot zevenmaal hoger in dan die van overage. Het zogenaamde endowment-effect of eigendomseffect treedt daarbij op de voorgrond. Dat is het economische en psycholo gische fenomeen waarbij we de waarde overschatten van iets wat we bezitten. De bevindingen bevestigen het oude gezegde dat luidt: het is beter om het te hebben en het niet nodig te hebben, dan het nodig te hebben en het niet te hebben. Door een voorraad van 1 naar 0 te brengen, krijgt de planner het gevoel de controle uit handen te geven. We proberen die over schatting te weren bij de aanpassingen van de algoritmes.” “Algoritmes zullen de werkelijkheid nooit volledig reflec teren”, vult Jan Fransoo aan. Als professor operationeel en logistiek management aan Tilburg University en de Eindhoven

Joan Stip: “Onder observeerbare kosten voor underage vallen bijvoorbeeld de kosten voor het sturen van een noodlevering. Bij overage gaat het om magazijnkosten en werkkapitaal. De psychologische kosten zijn vaak minder in concrete cijfers uit te drukken. Zo heb je bijvoorbeeld het werk dat je moet uitvoe ren om de voorraadpositie te herstellen in geval van underage of overage. De planner neemt mogelijk nog andere elemen ten mee, over bepaalde materialen of de specifieke impact op het budget. Die kostenafwegingen zitten niet standaard in het algoritme vervat.” Joan Stip stelde vast dat de door de planners aangebrachte wijzigingen niet altijd efficiënt blijken ten opzichte van de objectieve parameters waarop het algoritme zijn beslissin gen baseert. “Dat is logisch, aangezien je mag verwachten dat het algoritme altijd op zoek gaat naar de optimale oplossing”, meent hij. “Daar tegenover staat dat de planners hun rede nen hebben om in te grijpen. Door de voorgestelde correcties mee te nemen, moet je tot een oplossing komen die misschien minder kostenoptimaal is dan het voorstel van het algoritme,

Twee verschillende aanpassingen, dezelfde FVA

26

WWW.VALUECHAIN.BE